Nghị quyết số 68-NQ/TW - Nâng tầm vị thế kinh tế tư nhân

Hành trình của kinh tế tư nhân (KTTN) Việt Nam đã ghi dấu một bước chuyển mình ngoạn mục từ vị thế “thành phần bổ trợ” khiêm tốn trở thành “đối tác phát triển” chiến lược của Nhà nước. Sự thay đổi mang tính lịch sử này được thể hiện rõ nét trong Nghị quyết số 68-NQ/TW về KTTN. Đây là một cuộc cách mạng về tư duy, mở ra kỷ nguyên mới cho khu vực kinh tế năng động này.

Hành trình lịch sử của kinh tế tư nhân

Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của sự chuyển đổi này, cần nhìn lại chặng đường phát triển đầy gian nan nhưng cũng rất đỗi tự hào của khu vực KTTN Việt Nam. Trước đổi mới năm 1986, nền kinh tế vận hành theo mô hình kế hoạch hóa tập trung, trong đó doanh nghiệp (DN) nhà nước (SOEs) là trụ cột. KTTN nếu có tồn tại, chỉ ở quy mô nhỏ, chịu sự kiểm soát chặt chẽ và thường bị xem là biểu tượng của chủ nghĩa tư bản, không được công nhận là động lực kinh tế mà chỉ là thành phần “bổ trợ” cho khu vực Nhà nước.

Sau đổi mới, cơ chế thị trường dần được thừa nhận, mở đường băng cho khu vực KTTN "cất cánh". Đến cuối những năm 1990, hàng vạn DN tư nhân ra đời, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, vị thế của khu vực này vẫn còn khiêm tốn, thường gặp rào cản về tiếp cận nguồn lực (vốn, đất đai), thủ tục hành chính phức tạp và cả những định kiến xã hội.

Nghị quyết số 68-NQ/TW đã tạo ra một bước ngoặt mang tính quyết định, thay đổi căn bản cách nhìn nhận về KTTN. Bằng việc chính thức công nhận khu vực này là “đối tác phát triển” quan trọng, Nghị quyết không chỉ nâng cao vị thế pháp lý và xã hội của DN tư nhân mà còn khẳng định vai trò tiên phong của họ trong đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.

Đổi mới tư duy từ quản lý khắt khe sang đồng hành kiến tạo

Sự chuyển đổi từ “thành phần bổ trợ” sang “đối tác phát triển” trong Nghị quyết số 68-NQ/TW là minh chứng rõ nét cho sự trưởng thành trong tư duy lãnh đạo, quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nước ta. Thay vì xem DN tư nhân như đối tượng cần quản lý, kiểm soát chặt chẽ, Nhà nước giờ đây nhìn nhận khu vực này như một đối tác bình đẳng, cùng chia sẻ trách nhiệm và đồng hành kiến tạo sự phát triển. Đây là sự dịch chuyển mạnh mẽ từ tư duy “quản lý, áp đặt” sang “hỗ trợ, kiến tạo và đồng hành”.

Sự thay đổi này không chỉ mang ý nghĩa lý luận sâu sắc mà còn có giá trị thực tiễn to lớn. Nó công nhận vai trò trung tâm, là động lực chính của nền kinh tế, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa (SMEs) - lực lượng năng động, tiên phong trong tạo việc làm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đồng thời, việc đề cao và tôn vinh tinh thần doanh nhân, xem họ là những “chiến sĩ trên mặt trận kinh tế” đang từng bước xóa bỏ định kiến, xây dựng văn hóa tôn trọng doanh nhân và khơi dậy mạnh mẽ khát vọng khởi nghiệp, làm giàu chính đáng trong toàn xã hội.

Để biến quan điểm “đối tác phát triển” thành hiện thực sinh động, Nghị quyết số 68-NQ/TW đề ra một loạt chính sách hỗ trợ mang tính đột phá, tạo môi trường thuận lợi tối đa cho DN tư nhân bứt phá: Giảm gánh nặng hành chính với mục tiêu đến năm 2025 giảm 30% thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ cơ chế “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, giúp DN giải phóng nguồn lực cho hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Mở rộng tiếp cận nguồn lực: Bảo đảm các địa phương dành quỹ đất công nghiệp phù hợp cho SMEs (ít nhất 20ha hoặc 5% diện tích đất sạch) với ưu đãi giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm. Phát triển các kênh tín dụng chuyên biệt cho SMEs với hình thức bảo đảm linh hoạt, hỗ trợ lãi suất. Ưu đãi tài chính: Miễn thuế thu nhập DN trong 3 năm cho DN mới thành lập, bãi bỏ phí cấp phép kinh doanh, miễn tiền thuê nhà xưởng trong 3 năm đầu.

Đảng và Nhà nước còn khuyến khích đổi mới sáng tạo bằng chính sách cho phép DN khấu trừ 200% chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) khi tính thuế, dành tới 20% lợi nhuận trước thuế cho quỹ phát triển khoa học, công nghệ của DN. Bên cạnh đó, môi trường pháp lý công bằng, minh bạch với giới hạn kiểm tra, thanh tra không quá một lần/năm (trừ trường hợp vi phạm rõ ràng), ưu tiên xử lý vi phạm kinh doanh bằng biện pháp hành chính, dân sự, kinh tế thay vì hình sự hóa.

Những chính sách cụ thể, mạnh mẽ này thể hiện cam kết nhất quán của Nhà nước trong việc xây dựng một mối quan hệ đối tác thực sự, nơi DN được hỗ trợ tối đa để phát huy nội lực và đóng góp vào sự phát triển chung.

Sự chuyển đổi chiến lược và các chính sách đồng bộ trong Nghị quyết số 68-NQ/TW đã và đang tạo động lực mạnh mẽ cho nền kinh tế, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế sâu, rộng. Với tầm nhìn đầy khát vọng đến năm 2030 về số lượng DN và đóng góp GDP, Nghị quyết củng cố niềm tin và nâng cao vị thế môi trường kinh doanh Việt Nam.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần vượt qua các thách thức về thực thi chính sách và thay đổi nhận thức xã hội. Nghị quyết số 68-NQ/TW là lời hiệu triệu toàn Đảng, toàn dân và cộng đồng DN đồng lòng kiến tạo tương lai. Sự chuyển đổi sang mô hình đối tác phát triển mở ra kỷ nguyên mới của sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước và DN vì một Việt Nam phồn vinh, phát triển bền vững vào năm 2045.

Thời cơ đã đến, đòi hỏi hành động quyết liệt, sáng tạo và dấn thân để biến tiềm năng thành hiện thực rực rỡ, khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế./.