Đóng góp dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, chiều 12/5, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Long An tham gia thảo luận các dự án luật gồm: Dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; Việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026.

Đa số đại biểu thống nhất cao với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND hiện hành, nhằm đáp ứng yêu cầu chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, về bầu cử sớm, rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Nội dung dự thảo luật bám sát với các nội dung sửa đổi Hiến pháp có liên quan đến dự thảo Luật, hoàn thiện các quy định về bầu cử trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; điều chỉnh giảm thời gian thực hiện một số bước trong quy trình bầu cử nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ, công khai, dân chủ và khả thi.

Tham gia đóng góp cho dự thảo luật này, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An, đề nghị Ban soạn thảo rà soát quy định lại thẩm quyền của cấp xã tại khoản 5 Điều 1 dự thảo luật trong việc điều chỉnh khu vực bỏ phiếu cho phù hợp với nguyên tắc cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thì có quyền điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu.

Đặc biệt, đại biểu Mỹ Dung đề nghị bổ sung quy định cụ thể về khóa của HĐND vào điều khoản chuyển tiếp của dự thảo luật. Bởi vì theo quy định tại khoản 3 Điều 10 Nghị quyết số 76/2025/NQ-UBTVQH15, ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 thì khóa của HĐND ở đơn vị hành chính mới sau sắp xếp được xác định như sau: (a) Trường hợp đơn vị hành chính mới sau sắp xếp giữ nguyên tên gọi của một trong các đơn vị hành chính trước sắp xếp thì khóa của HĐND ở đơn vị hành chính sau sắp xếp tiếp tục tính theo khóa của HĐND ở đơn vị hành chính được giữ nguyên tên gọi; (b) Trường hợp đơn vị hành chính mới sau sắp xếp thay đổi tên gọi hoặc thay đổi loại đơn vị hành chính thì khóa của HĐND ở đơn vị hành chính sau sắp xếp được tính lại từ đầu (khóa I) kể từ thời điểm thành lập. Quy định này chỉ phù hợp với HĐND tỉnh, thành phố, nhưng đối với cấp xã thì chưa phù hợp.

Viện dẫn cho lập luận trên, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung nêu: “Sắp tới, khi sáp nhập các xã, phường, thị trấn sẽ có xã có tên hoàn toàn mới, nếu chiếu theo quy định tại Nghị quyết số 76 đặt HĐND xã, phường mới này là khóa I thì sẽ có sự chênh lệch về số khóa của HĐND của các xã, phường trong cùng một tỉnh, trong đó có xã, phường giáp ranh với nhau nhưng HĐND xã này là khoá I, còn HĐND kia là khoá khác”.

Từ đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung vào điều khoản chuyển tiếp của dự thảo luật nội dung: “HĐND của các đơn vị hành chính có sắp xếp sáp nhập đều là khóa I hoặc quy định HĐND ở xã, phường sau khi sáp nhập có tên hoàn toàn mới thì khoá của HĐND là khóa của xã, phường được chọn đặt làm trung tâm hành chính - chính trị”.

Đối với nội dung rút ngắn 3 tháng nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 và ngày bầu cử mới, các đại biểu thống nhất cao tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo quy định của pháp luật thì đến ngày 20/7/2026, Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 sẽ kết thúc nhiệm kỳ và chậm nhất là ngày 24/5/2026 thì Quốc hội khóa XVI và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 phải được bầu xong.

Tuy nhiên, căn cứ vào chủ trương của Đảng, yêu cầu thực tiễn cho thấy cần rút ngắn khoảng thời gian giữa Đại hội Đảng toàn quốc và kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới. Việc này để kịp thời kiện toàn nhân sự cấp cao, thực hiện việc phân công cấp ủy viên khóa mới bảo đảm tính đồng bộ, tổng thể, ổn định liên tục, liên thông đội ngũ cán bộ chủ chốt trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Chính phủ, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội.

Trên cơ sở các quy định của Hiến pháp, pháp luật, để thực hiện Nghị quyết số 60 của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 11, sau khi cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng, toàn diện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội quyết định rút ngắn 3 tháng nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021 - 2026, kết thúc vào đầu tháng 4/2026 (thay vì tháng 7/2026) và ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031, dự kiến vào ngày 15/3/2026./.